بررسی مقایسه ای سلامت روان در قرآن و روان شناسی

چکیده: یکی از مسائل مهم در زندگی بشر، سلامت روان و شناخت شیوه دست یابی به آن است.جوامع بشری پس از پیشرفت در تکنولوژی مادی و جدا شدن از اندیشه های عمیق دینی،در زمینه مسائل روانی،مشکلات فراوانی را تجربه می کنند. روان‏شناسی به عنوان دانشی در حوزه علوم انسانی، به بررسی و شناخت ابعاد روانی و درونی انسان و ارائه راهبردهای سازنده‏ برای ایجاد و حفظ سلامت روان می‏پردازد. این پژوهش می کوشد ضمن بررسی ماهیت سلامت روان و ویژگی های آن در روان شناسی به تحلیل آیات قرآن،از طریق شناخت مبانی انسان شناسی قرآنی و اصطلاحات و مفاهیم مرتبط در این زمینه بپردازد و با مقایسه این دو دیدگاه،نشان دهد موضوع سلامت روان در قرآن، با جامعیت و غنای بیشتر و با افقی وسیع تر نسبت به دانش روان شناسی،مطرح گشته است. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد: • سلامت روان در قرآن بر اساس جهان بینی الهی استوار است. از دیدگاه قرآن، انسان، دارای زندگی دنیوی و اخروی است و سلامت روان او یک سلامت روان جاودانه، بالاتر از سطح زندگی مادی، معرفی می شود. در حالی که دیدگاه های روان شناسی که عموما براساس جهان بینی مادی و انسان محوری، بنا گردیده؛انسان به عنوان موجودی مستقل و با عمری محدود و منحصر به زندگی دنیا مطرح است و به تناسب این بینش، سلامت روان او نیزدر محدوده زندگی دنیوی، تعریف می شود. • از دیدگاه قرآن،انسان سالم کسی است که هم در بعد اعتقاد و اندیشه و هم در بعد عمل و رفتار به مرحله سلامت برسد.سلامت در این ابعاد از نگاه قرآن، بر مبنای توحید استوار است؛ به این ترتیب که انسان در بعد اعتقادی به مرتبه ایمان به پروردگار متعال دست یابد و در بعد عملی، اعمال و رفتار او در حوزه اعمال صالح قرار گیرد.ولی در روان شناسی هنوز تعریف و مصداق واحد و معینی درباره سلامت روان وجود ندارد و نظریات ارائه شده در این زمینه متفاوت است. • معیارها و ویژگی های سلامت روان،از دیدگاه قرآن دارای وسعت و جامعیتی است که بر تمام ابعاد زندگی فردی و اجتماعی انسان سایه افکنده است.این جامعیت و گستردگی در ویژگی های ارائه شده در روان شناسی دیده نمی شود. ویژگی های اعتقادی مانند: ایمان، توکل، اطمینان و آرامش خاطر، مثبت نگری و ویژگی های رفتاری مانند: تقوا، صبر، ذکر، شکر، وفای به عهد، امانتداری.